Mẹ tôi, ngÆ°á»i mẹ tốt nhất thế gian tên Lý Diệm Hà - Tá»± truyện An Kim Bằng(Vietnamnet)
Ngày 5/9/1997, ngày tôi rá»i gia Ä‘ình Ä‘i nháºp há»c ở khoa Toán trÆ°á»ng Äại há»c Bắc Kinh. Ngá»n khói bếp dài cất lên từ trên nóc ngôi nhà nông dân cÅ© nát gia Ä‘ình tôi. NgÆ°á»i mẹ chân tháºp thá»…nh của tôi Ä‘ang nấu mì sợi cho tôi, những sợi mì này có được do mẹ Ä‘ã đổi năm quả trứng gà cho hàng xóm, chân mẹ bị thÆ°Æ¡ng vì mấy hôm trÆ°á»›c, để thêm tí tiá»n cho tôi nháºp há»c, mẹ nháºn đẩy má»™t xe chất đầy rau từ thôn ra thị trấn, trên Ä‘Æ°á»ng bị tráºt chân...BÆ°ng bát mì, mắt tôi trào lệ. Buông Ä‘Å©a, tôi quỳ xuống đất, xoa nắn chá»— chân mẹ sÆ°ng phồng lên to hÆ¡n cả cái bánh bao, tôi chẳng biết nói gì… Nhà tôi vô cùng nghèo khó ở làng Äại Hữu Äá»›i, huyện VÅ© Thanh, thành phố Thiên Tân.
Khi tôi ra Ä‘á»i, bà ná»™i ngã bệnh ngay trên giÆ°á»ng sưởi, tôi bốn tuổi, ông ná»™i lại mắc bệnh hẹp khí quản và bán thân bất toại, các món nợ nần trong nhà lá»›n dần theo thá»i gian, năm tháng. Khi bảy tuổi, tôi được Ä‘i há»c, mẹ lại phải Ä‘i vay mượn rất nhiá»u để trang trải há»c phí cho tôi. Tôi thÆ°á»ng Ä‘i nhặt những mẩu bút chì Ä‘ã bị bá» Ä‘i, còn ngắn tÅ©n. Tôi phải dùng dây buá»™c nó cÅ©ng má»™t cái que làm cán để viết. Lại còn dùng má»™t cái dây chun thay tẩy để xoá sạch những cuốn vở bài táºp Ä‘ã viết, rồi viết lại lên Ä‘ó. Mẹ thÆ°Æ¡ng tôi đến mức, cÅ©ng có lúc nuốt nÆ°á»›c mắt Ä‘i vay vài hào bên hàng xóm để mua vở và bút chì cho tôi. NhÆ°ng mẹ luôn vui vẻ vì bất kể bài kiểm tra nhá» hay kỳ thi lá»›n, tôi luôn đứng đầu, toán thÆ°á»ng được 100/100 Ä‘iểm. Äược mẹ khích lệ, tôi càng há»c càng ham và thá»±c sá»± không hiểu trên cuá»™c Ä‘á»i này còn gì vui sÆ°á»›ng hÆ¡n là há»c. Tôi Ä‘ã thông thạo cá»™ng trừ nhân chia và phân số, số phần trăm từ trÆ°á»›c khi vào tiểu há»c. Vào tiểu há»c, tôi bắt đầu tá»± há»c chÆ°Æ¡ng trình toán lý hoá của báºc trung há»c thổ thông; Khi lên trung há»c, thành phố Thiên Tân tổ chức kỳ thi váºt lý của báºc trung há»c, tôi là đứa há»c trò nông thôn duy nhất của cả năm huyện ngoại thành Thiên Tân được giải, má»™t trong ba ngÆ°á»i Ä‘á»— đầu. Tháng 6 năm Ä‘ó, tôi được đặc cách vào thẳng trÆ°á»ng Trung há»c số 1 danh tiếng của Thiên Tân, tôi vui sÆ°á»›ng chạy nhÆ° bay vá» nhà.
NhÆ°ng tháºt buồn, khi tôi báo tin vui, nét mặt bố mẹ tôi vẫn không hết những nét khổ Ä‘au. Bà ná»™i vừa mất ná»a năm, ông ná»™i Ä‘ang cáºn ká» thế giá»›i bên kia, nhà tôi Ä‘ã mắc nợ tá»›i hÆ¡n mÆ°á»i ngàn Nhân dân tệ. Tôi lặng lẽ quay vá» bàn há»c, nÆ°á»›c mắt chan hòa suốt cả ngày. Äến tối, tôi nghe thấy nhà ngoài có tiếng cãi cá». Thì ra mẹ tôi Ä‘ang định dắt con lừa con của nhà Ä‘i bán, cho tôi Ä‘i há»c, nhÆ°ng bố tôi không chịu. á»’n ào làm ông ná»™i tôi nghe thấy. Bệnh nặng, trong lúc buồn bã ông Ä‘ã lìa Ä‘á»i. Sau lá»… tang ông ná»™i, gia Ä‘ình tôi lại mắc thêm vài ngàn tệ nợ nần.
Không dám nhắc đến việc Ä‘i há»c nữa, tôi cất tá» “Giấy báo nháºp há»c” tháºt kỹ vào trong gối, hàng ngày ra đồng làm việc cùng mẹ. Sau hai hôm, tôi và bố cùng lúc phát hiện ra: con lừa con biến mất rồi. Bố sắt mặt lại, há»i mẹ: “Bà bán con lừa con rồi sao? Bà bị dở hÆ¡i không? Sau này lấy gì kéo xe? LÆ°Æ¡ng thá»±c hoa màu bà đẩy xe tay nhé, bà tá»± cõng nhé? Bà bán lừa má»™t hai trăm bạc liệu cho nó há»c được má»™t há»c kỳ hay là hai há»c kỳ?”. Hôm Ä‘ó mẹ Ä‘ã gào khóc, dùng má»™t giá»ng rất dữ dá»™i rất hung dữ để át lại bố: “Con mình Ä‘òi Ä‘i há»c thì có gì sai? Nó là đứa duy nhất huyện này thi lên được trÆ°á»ng số 1 của thành phố, tôi không thể để cho tiá»n đồ của nó bị lỡ dở được. Tôi sẽ dùng tay đẩy, dùng lÆ°ng vác, để cho con tôi Ä‘i há»c…”
Tôi tháºt sá»± muốn quỳ dáºp đầu trÆ°á»›c mẹ. Mẹ Ä‘Æ°a tôi 600 tệ bán lừa. Tôi được há»c, mà còn há»c tiếp, thì mẹ Æ¡i, mẹ sẽ khổ sở biết bao nhiêu, vất vả bÆ°Æ¡n chải thêm bao nhiêu nữa vì con?
Mùa thu năm Ä‘ó tôi quay vá» nhà lấy áo lạnh, thấy bố tôi gầy guá»™c, da vàng bá»c xÆ°Æ¡ng Ä‘ang nằm trên giÆ°á»ng sưởi. Mẹ lặng lẽ bảo tôi: “SÆ¡ sÆ¡ thôi, bị cảm, sắp khá»i rồi”. Tình cá», hôm sau tôi xem vá» lá» thuốc của bố, thì nháºn ra Ä‘ó là thuốc ngăn ngừa sá»± phát triển của tế bào ung thÆ°. Tôi khóc há»i mẹ má»i chuyện là thế nào. Mẹ nói, từ sau khi tôi Ä‘i há»c, bố bắt đầu Ä‘i ngoài ra máu, ngày càng nặng lên. Mẹ vay sáu nghìn tệ Ä‘Æ°a bố lên Thiên Tân, Bắc Kinh Ä‘i khắp nÆ¡i, cuối cùng xác định là ung thÆ° Ä‘Æ°á»ng ruá»™t. Bác sÄ© yêu cầu bố phải mổ gấp. Mẹ Ä‘ang định Ä‘i vay tiá»n tiếp, nhÆ°ng bố kiên quyết không cho. Ông nói, bạn bè há» hàng Ä‘ã vay khắp lượt rồi, chỉ vay mà không trả thì còn ai muốn cho mình vay nữa! Hàng xóm kể vá»›i tôi: Mẹ dùng má»™t phÆ°Æ¡ng pháp thủ công và vất vả nhất trên Ä‘á»i để gặt lúa mạch. Mẹ không đủ sức gánh lúa mạch ra sân kho để tuốt hạt, mẹ cÅ©ng không có tiá»n thuê ngÆ°á»i giúp, mẹ bèn gặt dần, lúa mạch chín chá»— nào gặt chá»— Ä‘ó, sau Ä‘ó dùng xe cải tiến chở vá» nhà, tối đến mẹ trải má»™t tấm vải nhá»±a ra sân, dùng hai tay nắm từng nắm lúa mạch Ä‘áºp lên má»™t hòn Ä‘á to… Lúa mạch trồng trên ba mẫu đất của nhà, má»™t mình mẹ làm, mệt đến mức không đứng dáºy nổi nữa thì mẹ ngồi xổm xuống cắt, đầu gối còn chảy máu vì quỳ, bÆ°á»›c Ä‘i cà nhắc… ThÆ°Æ¡ng mẹ khôn xiết, tôi vừa khóc vừa chạy vá» nhà, gá»i mẹ:
“Mẹ Æ¡i mẹ, con không Ä‘i há»c nữa Ä‘âu…”. Kết quả, mẹ vẫn tống tôi lên trÆ°á»ng. Tiá»n sinh hoạt phí má»—i tháng của tôi chỉ có 60 đến 80 tệ (khoảng 150.000 VND), tháºt thảm hại khi so vá»›i những ngÆ°á»i bạn há»c đồng niên, má»—i tháng há» có tá»›i 200-240 tệ. NhÆ°ng chỉ mình tôi biết, món tiá»n nhá» này mẹ tôi cÅ©ng phải tằn tiện lắm, từ ngày đầu tháng Ä‘ã dành từng hào từng hào, bán từng quả trứng gà, rau xanh lấy từng đồng từng cắc. Có lúc dành dụm không đủ Ä‘ã phải giáºt tạm dăm ba chục. Mà bố tôi, em trai tôi, dÆ°á»ng nhÆ° chẳng bao giá» có thức ăn, nếu nhà ăn rau cÅ©ng chẳng dám xào mỡ, chỉ chan tí nÆ°á»›c dÆ°a muối ăn qua bữa. Mẹ không muốn tôi Ä‘ói, má»—i tháng mẹ chăm chỉ Ä‘i bá»™ hÆ¡n mÆ°á»i cây số mua mì ăn liá»n vá»›i giá bán buôn. Rồi cứ cuối tháng, mẹ vất vả cõng má»™t túi nặng lên Thiên Tân thăm tôi. Trong túi ấy ngoài những gói mì tôm ra, còn có nhiá»u xếp giấy loại mẹ phải Ä‘i bá»™ 6km tá»›i má»™t xưởng in ngoài thị trấn để xin cho tôi (Ä‘ó là giấy để tôi làm nháp toán), cả má»™t chai tÆ°Æ¡ng cay rất to, cải bẹ muối thái sợi, và cả má»™t cái tông Ä‘Æ¡ để cắt tóc. Cắt tóc nam ở Thiên Tân rẻ nhất cÅ©ng phải 5 tệ, mẹ muốn tôi dành tiá»n cắt tóc để mua thêm lấy vài cái bánh bao mà ăn. Tôi là há»c sinh cấp 3 duy nhất của Thiên Tân đến cả rau ở bếp ăn nhà trÆ°á»ng cÅ©ng không mua nổi. Chỉ có thể mua vài cái bánh bao, mang vá» ký túc ăn cùng mì sợi khô hoặc chấm vá»›i tÆ°Æ¡ng á»›t, kẹp dÆ°a muối để ăn qua bữa. Tôi cÅ©ng là há»c sinh duy nhất không có giấy kiểm tra. Chỉ có thể táºn dụng giấy má»™t mặt của xưởng in để viết bài. Tôi là đứa há»c sinh duy nhất chÆ°a bao giá» dùng xà phòng, khi giặt quần áo tôi thÆ°á»ng Ä‘i nhà bếp xin ít bá»™t kiá»m nấu ăn (dùng để hấp bánh bao, làm bánh nÆ°á»›ng, làm nÆ°á»›c sôÄ‘a...) để thay xà phòng. NhÆ°ng tôi chÆ°a bao giá» tá»± ti, tôi cảm thấy mẹ tôi khổ cá»±c cả Ä‘á»i, nhÆ° ngÆ°á»i anh hùng chống lại Ä‘ói khổ, làm con của ngÆ°á»i mẹ nhÆ° thế tôi rất tá»± hào. Tôi yêu mẹ tôi biết nhÆ°á»ng nào. Lúc má»›i lên Thiên Tân, tiết há»c tiếng Anh đầu tiên khiến tôi hoa mắt, nhức đầu vì chẳng hiểu gì. Khi mẹ lên, tôi kể cho mẹ nghe tôi sợ tiếng Anh thế nào, mẹ chỉ cÆ°á»i hiá»n lành bảo: “Mẹ vẫn biết con là đứa trẻ khổ cá»±c nhất, nhÆ°ng mẹ không thích con kêu khó, vì chịu khổ được thì chả còn gì khó nữa con trai ạ.”
Mẹ Æ¡i, con sẽ thành công
(TS.DH Harvard An KIm Bằng).
Tôi có táºt nói lắp, ngÆ°á»i ta bảo há»c tiếng Anh cần làm chủ được cái lưỡi của mình, bởi váºy tôi thÆ°á»ng lấy má»™t hòn sá»i ngáºm vào miệng, rồi luyện tiếng Anh. Hòn sá»i cá» xát vào lưỡi, có lúc máu chảy ra bên mép, nhÆ°ng tôi cố gắng kiên trì. Ná»a năm qua Ä‘i, hòn sá»i nhá» Ä‘ã bị mài tròn, lưỡi tôi cÅ©ng Ä‘ã má»m hÆ¡n, tiếng Anh của tôi đứng thứ 3 trong lá»›p. Tôi vô cùng biết Æ¡n mẹ, lá»i mẹ Ä‘ã Ä‘á»™ng viên tôi vượt qua khó khăn trong há»c táºp. Năm 1996, lần đầu tiên tôi được tham gia cuá»™c thi Olympic tri thức toàn quốc khu vá»±c Thiên Tân, Ä‘oạt giải Nhất môn Váºt lý và giải Nhì môn Toán há»c, tôi được đại diện Thiên Tân Ä‘i Hàng Châu tham gia Cuá»™c thi Olympic Váºt lý toàn Trung Hoa. Äoạt Cup rồi lên Ä‘Æ°á»ng dá»± Olympic Váºt lý Thế giá»›i. Tôi không ngăn được khát khao của mình, tôi viết thÆ° báo cho mẹ tin vui và mÆ¡ Æ°á»›c của tôi. NhÆ°ng chỉ được giải Nhì, tôi nằm váºt ra giÆ°á»ng, bỠăn. Dù đạt thành tích cao nhất trong Ä‘oàn Thiên Tân, nhÆ°ng nếu tính cả những khốn khổ của mẹ tôi vào, thì thành tích này không xứng Ä‘áng. Vá» trÆ°á»ng, tôi ngồi nghe các thầy phân tích nguyên nhân thất bại, nguyên nhân là: Tôi những muốn phát triển toàn diện cả Toán Lý Hoá, mục tiêu của tôi quá nhiá»u nên sức lá»±c tinh thần tôi phải phân tán rá»™ng. Tôi tham lam quá chăng!?
Nếu tôi chỉ chá»n má»™t mục tiêu trÆ°á»›c mắt là kỳ thi Toán, nhất định thắng. Tôi hiểu ra Ä‘iá»u Ä‘ó. Tháng 1/1997, cuối cùng tôi Ä‘ã giành chiến thắng tại kỳ thi Olympic Toán toàn Trung Quốc vá»›i Ä‘iểm số tuyệt đối, lá»t vào Ä‘á»™i tuyển Quốc gia. Cả mÆ°á»i kỳ thi kiểm tra ở Ä‘á»™i tuyển tôi Ä‘á»u là ngÆ°á»i đứng đầu. Vá»›i thành tích Ä‘ó, tôi được sang Argentina tham gia kỳ thi Olympic Toán quốc tế. Ná»™p xong phí báo danh, tôi gói ghém sách vở cần chuẩn bị và tÆ°Æ¡ng Ä‘áºu cay của mẹ, sẵn sáng lên Ä‘Æ°á»ng. Giáo viên chủ nhiệm và cÅ©ng là thầy giáo dạy Toán thấy tôi vẫn mặc bá»™ quần áo cÅ© của ngÆ°á»i khác cho, những thứ áo quần lá»™ cá»™ màu sắc, kích cỡ lủng củng, liá»n mở tủ áo của tôi, chỉ vào những áo những quần lùng nhùn vá víu và há»i: “Quần áo của con thế này Ä‘ây Æ°, Kim Bằng?”
Tôi Ä‘áp: “Thầy Æ¡i, con không sợ ngÆ°á»i khác cÆ°á»i con nghèo Ä‘âu! Mẹ con vẫn bảo "phúc hữu thi thÆ° khí tá»± hoa" (có nghÄ©a là, trong lòng có sách vở tất mặt mÅ©i sáng sủa), con mặc những thứ này gặp tổng thống Mỹ Bill Clinton cÅ©ng chẳng thấy ngượng.”
Ngày 27/7, Olympic Toán há»c Thế giá»›i lần 38 khai mạc. Chúng tôi thi liên tục trong năm tiếng rưỡi đồng hồ, từ 8h30 phút sáng tá»›i 14h00 chiá»u. Trong buổi công bố kết quả vào hôm sau, đầu tiên tôi không muốn nghe thấy tên mình được công bố ở vị trí Huy chÆ°Æ¡ng Äồng; Sau Ä‘ó đến lượt công bố Huy chÆ°Æ¡ng Bạc, không phải tôi. Cuối cùng, công bố Huy chÆ°Æ¡ng Vàng, ngÆ°á»i đầu tiên và thứ hai không phải tôi, ngÆ°á»i thứ ba - tên tôi được Ä‘á»c dõng dạc. Tôi khóc lên vì vui sÆ°á»›ng, tôi tá»± nhủ: “Mẹ Æ¡i, con mẹ thành công rồi!”
Ngay chiá»u hôm Ä‘ó, Äài phát thanh Nhân dân Trung Æ°Æ¡ng TQ và Äài truyá»n hình Trung Æ°Æ¡ng TQ Ä‘Æ°a tin tôi và má»™t ngÆ°á»i bạn nữa Ä‘oạt Huy chÆ°Æ¡ng Vàng kỳ thi Olympic Toán há»c. Ngày 1/8, chúng tôi trở vá» trong vinh quang. Hiệp há»™i khoa há»c Trung Quốc và Há»™i Toán há»c TQ tổ chức lá»… Ä‘ón tháºt long trá»ng.
Lúc Ä‘ó, tôi rất muốn vá» nhà, muốn sá»›m được gặp mẹ, muốn được chính tay Ä‘eo tấm huy chÆ°Æ¡ng vàng chói lá»i lên cổ mẹ. MÆ°á»i giá» Ä‘êm tối hôm Ä‘ó, tôi cuối cùng Ä‘ã băng Ä‘êm vá» nhà. NgÆ°á»i mở cá»a là bố, nhÆ°ng ngÆ°á»i ôm chặt lấy tôi vào ngá»±c trÆ°á»›c lại chính là mẹ.
DÆ°á»›i bầu trá»i đầy sao, mẹ Ä‘ã ôm tôi rất chặt! Ôi mẹ của con má»›i vÄ© đại làm sao, thân thÆ°Æ¡ng biết nhÆ°á»ng nào!
Lấy tấm huy chÆ°Æ¡ng vàng Ä‘eo lên cổ mẹ, tôi khóc nhẹ nhõm và hạnh phúc.
Ngày 12/8, trÆ°á»ng Trung há»c số 1 của Thiên Tân cháºt ních ngÆ°á»i, mẹ được ngồi lên bàn Chủ tịch danh dá»± cùng các quan chức ngành giáo dục Thiên Tân và các giáo sÆ° toán há»c hàng đầu. Hôm Ä‘ó, tôi Ä‘ã phát biểu thế này: “Tôi muốn dùng cả sá»± sống của tôi để cảm tạ ngÆ°á»i mẹ Ä‘ã sinh và nuôi nấng tôi. Mẹ tôi là má»™t ngÆ°á»i phụ nữ nông dân bình dị, nhÆ°ng những đạo lý mẹ dạy tôi nên ngÆ°á»i Ä‘ã nâng bÆ°á»›c tôi suốt cả cuá»™c Ä‘á»i.
Tôi bá»—ng nhá»›...
Năm lá»›p 10, tôi muốn mua cuốn “Äại từ Ä‘iển Anh-Trung” để há»c tiếng Anh, không có tiá»n, nhÆ°ng mẹ vẫn nghÄ© cách giúp tôi. Sau bữa cÆ¡m sáng, mẹ mượn má»™t chiếc xe cút kít, chất má»™t xe rau cải trắng, hai mẹ con tôi đẩy ra chợ huyện cách hÆ¡n 40km để bán. Äến được chợ Ä‘ã gần trÆ°a, buổi sáng Ä‘ó tôi và mẹ chỉ ăn hai bát cháo ngô nấu vá»›i khoai lang Ä‘á». Lúc Ä‘ó, Ä‘ói cồn cào, chỉ mong có ai mua cho hết rau. NhÆ°ng mẹ vẫn nhẫn nại mặc cả từng bó, cuối cùng bán vá»›i giá 1 hào má»™t cân. Hai trăm cân rau 21 tệ, nhÆ°ng ngÆ°á»i mua chỉ trả 20 tệ. Có tiá»n, tôi muốn ăn cÆ¡m, nhÆ°ng mẹ bảo mua sách trÆ°á»›c, Ä‘ó má»›i là mục Ä‘ích chính. Chúng tôi đến hiệu sách há»i, giá sách là 8,25 tệ, mua sách rồi còn 11,75 tệ. Mẹ chỉ cho tôi 7 hào rưỡi Ä‘i mua hai cái bánh bá»™t nÆ°á»›ng, má»™t tệ còn lại mẹ bảo cất Ä‘i để làm há»c phí. Ä‚n hết hai cái bánh bá»™t nÆ°á»›ng, Ä‘i bá»™ tiếp 40km vá» nhà, tôi vẫn Ä‘ói tá»›i mức hoa mày chóng mặt. Ôi chao, lúc này tôi má»›i nhá»› ra Ä‘ã quên không phần cho mẹ ăn má»™t miếng bánh nÆ°á»›ng nào, mẹ tôi chịu Ä‘ói cả ngày, vì tôi mà kéo xe suốt 80km Ä‘Æ°á»ng xa. Tôi hối háºn tá»›i mức chỉ muốn tát cho mình má»™t cái, nhÆ°ng mẹ bảo: “…Mẹ ít há»c, nhÆ°ng mẹ nhá»› thuở ấu thÆ¡ được thầy giáo dạy cho má»™t câu nói của Gorki: Nghèo Ä‘ói là trÆ°á»ng đại há»c tốt nhất. Nếu con tốt nghiệp trÆ°á»ng đại há»c này, thì những trÆ°á»ng đại há»c nhÆ° Thiên Tân, Bắc Kinh... chắc chắn con sẽ Ä‘á»—".
Khi nói, mẹ không nhìn tôi, mẹ nhìn xa xăm ra con Ä‘Æ°á»ng đất ngoài kia, nhÆ° thể con Ä‘Æ°á»ng ấy dẫn tá»›i táºn Thiên Tân, tá»›i Bắc Kinh. Nghe mẹ nói váºy, tôi cÅ©ng không thấy Ä‘ói nữa, chân cÅ©ng bá»›t chồn hÆ¡n… Nếu nghèo Ä‘ói là trÆ°á»ng đại há»c tốt nhất, thì tôi muốn nói rằng, ngÆ°á»i mẹ nông dân của tôi chính là ngÆ°á»i thầy giáo giá»i nhất của cả Ä‘á»i tôi”.
DÆ°á»›i khán Ä‘ài, không biết có bao nhiêu Ä‘ôi mắt Æ°á»›t đẫm. Tôi quay ngÆ°á»i vá» phía mẹ tôi tóc Ä‘ã bạc nhiá»u, cúi ngÆ°á»i kính cẩn trÆ°á»›c ngÆ°á»i mẹ vÄ© đại của tôi, ngÆ°á»i thày giáo giá»i nhất cuá»™c Ä‘á»i tôi.