“Ca từ†không phải là “từ bá» lá»i caâ€
Thị trÆ°á»ng âm nhạc Việt Nam thá»i gian qua diá»…n ra rất sôi Ä‘á»™ng. Số lượng ca khúc má»›i xuất hiện ồ ạt, thoạt nghe nhÆ° má»™t tín hiệu vui cho làng âm nhạc.
Tuy nhiên, Ä‘iá»u Ä‘áng nói ở Ä‘ây là số lượng lại không song hành cùng chất lượng.
Chất lượng của ca khúc nằm ở Ä‘âu?
Giá trị của má»™t bài hát phụ thuá»™c chủ yếu vào hai yếu tố: ca từ và giai Ä‘iệu. Má»™t ca khúc có ca từ đẹp sẽ tháºt sá»± thăng hoa nếu đồng hành cùng má»™t giai Ä‘iệu phù hợp. Tiếc thay, ca từ trong nhiá»u ca khúc được sáng tác trong thá»i gian vừa qua lại quá sống sượng, thá»±c dụng và tháºm chí là ngô nghê, vô nghÄ©a, hoàn toàn không chứa Ä‘á»±ng giá trị văn chÆ°Æ¡ng hay chất thÆ¡ nào mà vốn dÄ© má»™t tác phẩm nghệ thuáºt tối thiểu phải có.
ÄÆ¡n cá» nhÆ° bài hát Da Nâu vá»›i ca từ vá»n vẹn chỉ có 4 câu cụt ngủn “Em sống trong khát khao. Em sống trong Æ°á»›c ao. Mang đến những Æ°á»›c ao. Mang đến những khát khao. Làn da nâu... làn da nâu... làn da nâu...". NgÆ°á»i nghe dù có kiên nhẫn nghe đến cuối bài cÅ©ng sẽ vẫn không hiểu tác giả có khát khao hoài bão gì? Và làn da nâu có góp phần nào vào nguyện vá»ng mang đến những Æ°á»›c ao cho ai?
ChÆ°a hết, trong những sáng tác khác dành cho teen, đối tượng nghe nhạc nhiá»u nhất hiện nay, chúng ta cÅ©ng có thể sá»ng sốt khi vô tình “được” nghe những lá»i bài hát nhÆ° "Có má»™t Ä‘iá»u mà anh chÆ°a bao giá» dám nói vá»›i em... Anh có má»™t sở thích kỳ lạ là ăn thịt thá»... NhÆ°ng mà anh chÆ°a có cÆ¡ há»™i bá» em vào nồi... Là tại vì anh Ä‘ã lỡ yêu em mất rồi... (Thá» con chiên bánh)”. Kinh khủng hÆ¡n thì có “Con trai bây giá» í hả? 100 đứa thì 99 đứa không Ä‘àng hoàng, còn 1 đứa Ä‘àng hoàng là gay, à ha" (Con gái thá»i nay). Hay đạt tá»™t đỉnh “tệ nạn bác thằng bần” thì có “Nói nghe nè, là ngày hôm qua Ä‘ó tôi nằm mÆ¡ thấy con cầy cắn tui, chó nhá» 11 chiá»u nay nó sẽ ra, bạn hãy Ä‘ánh bao lô 11 Ä‘i, ôi thôi rồi 11 ra ngay chóc”...(Kiếp Ä‘ánh Ä‘á»).
Xét cho cùng, mục tiêu trÆ°á»›c hết của âm nhạc là phục vụ ngÆ°á»i nghe nhÆ° má»™t món ăn tinh thần lành mạnh. Mục tiêu cao hÆ¡n nữa là hÆ°á»›ng thính giả đến má»™t cuá»™c sống tích cá»±c, lạc quan yêu Ä‘á»i. Tháºt váºy, nhiá»u ca khúc thá»i chiến nhÆ° “Tiểu Ä‘oàn 307”, “Anh Ba HÆ°ng”, “Cô gái Sài Gòn Ä‘i tải đạn” tuy có ca từ hết sức má»™c mạc, giản dị nhÆ°ng lại có má»™t sức mạnh vô hình giúp cho ngÆ°á»i nghe hứng khởi tinh thần và vượt qua được má»i khó khăn, thá» thách trên Ä‘Æ°á»ng tranh đấu. Chính vì thế, những ca khúc này Ä‘ã vượt thá»i gian và sống mãi trong lòng ngÆ°á»i nghe.
Lá»i giải cho chất lượng ca từ hiện nay
Nếu chỉ quy kết má»™t chiá»u cho chất lượng lá»i bài hát xuống dốc không phanh nhÆ° hiện nay thì cÅ©ng sẽ là không công bằng. Bởi má»™t lẽ, âm nhạc, kịch nghệ hay phim ảnh Ä‘á»u ít nhiá»u phản ánh Ä‘á»i sống thá»±c của xã há»™i ngày nay - thá»i đại mà công nghệ phát triển nhÆ° vÅ© bão. Và nghệ thuáºt nói chung cÅ©ng nhÆ° âm nhạc nói riêng thá»i nào cÅ©ng luôn Ä‘óng vai trò truyá»n cảm hứng cho ngÆ°á»i cảm nháºn luôn hÆ°á»›ng đến má»™t cuá»™c sống tích cá»±c cho dù tác phẩm Ä‘ó được thể hiện dÆ°á»›i bất kỳ hình thức và ná»™i dung nào.
Những ca khúc vá»›i ca từ ngô nghê, há»i hợt ra Ä‘á»i trong thá»i gian vừa qua có thể là má»™t sá»± báo Ä‘á»™ng cho tình trạng ăn xổi ở thì của các nhạc sỹ trẻ. Tuy nhiên sẽ là không công bằng nếu ta Ä‘ánh đồng tất cả các bài hát hiện nay là dá»… dãi và sáo rá»—ng. Äáng mừng là ngày nay vẫn có rất nhiá»u những ca khúc có những ca từ và giai Ä‘iệu đẹp nhÆ° “Vào hạ”, “Tháng TÆ° vá»”, “Äón ngày đẹp tÆ°Æ¡i”, “Äánh thức tầm xuân”, hay má»›i Ä‘ây nhất có “Mở ngày hứng khởi”. Các ca khúc này có thể Ä‘á» cáºp đến nhiá»u khía cạnh khác nhau trong cuá»™c sống nhÆ°ng Ä‘á»u có mẫu số chung là ca từ trong sáng, tháºm chí giản dị nhÆ°ng vẫn dá»… dàng ngá»± trị trong tâm hồn ngÆ°á»i thưởng thức má»™t cách tá»± nhiên nhất. Chẳng cần dùng đến những biện pháp chÆ¡i chữ hoa mỹ, giai Ä‘iệu của “…Nhiá»u Æ°á»›c mÆ¡ cho ta bao hăng say. Không lo âu khi ta có niá»m tin. Mình cùng nhau Ä‘i đến chân trá»i” (Mở ngày hứng khởi) vẫn nhẹ nhàng Ä‘i vào lòng ngÆ°á»i.
Ca hát là má»™t hoạt Ä‘á»™ng lặp Ä‘i lặp lại liên tục. Do Ä‘ó, nếu ta luôn hát và yêu những ca khúc có ná»™i dung trong sáng, tích cá»±c thì chắc chắn bản thân mình và ngÆ°á»i xung quanh cÅ©ng Ä‘á»u vô hình bị cuốn vào má»™t lối sống tích cá»±c, lạc quan lúc nào không hay.
Chất lượng của ca khúc nằm ở Ä‘âu?
Giá trị của má»™t bài hát phụ thuá»™c chủ yếu vào hai yếu tố: ca từ và giai Ä‘iệu. Má»™t ca khúc có ca từ đẹp sẽ tháºt sá»± thăng hoa nếu đồng hành cùng má»™t giai Ä‘iệu phù hợp. Tiếc thay, ca từ trong nhiá»u ca khúc được sáng tác trong thá»i gian vừa qua lại quá sống sượng, thá»±c dụng và tháºm chí là ngô nghê, vô nghÄ©a, hoàn toàn không chứa Ä‘á»±ng giá trị văn chÆ°Æ¡ng hay chất thÆ¡ nào mà vốn dÄ© má»™t tác phẩm nghệ thuáºt tối thiểu phải có.
ÄÆ¡n cá» nhÆ° bài hát Da Nâu vá»›i ca từ vá»n vẹn chỉ có 4 câu cụt ngủn “Em sống trong khát khao. Em sống trong Æ°á»›c ao. Mang đến những Æ°á»›c ao. Mang đến những khát khao. Làn da nâu... làn da nâu... làn da nâu...". NgÆ°á»i nghe dù có kiên nhẫn nghe đến cuối bài cÅ©ng sẽ vẫn không hiểu tác giả có khát khao hoài bão gì? Và làn da nâu có góp phần nào vào nguyện vá»ng mang đến những Æ°á»›c ao cho ai?
ChÆ°a hết, trong những sáng tác khác dành cho teen, đối tượng nghe nhạc nhiá»u nhất hiện nay, chúng ta cÅ©ng có thể sá»ng sốt khi vô tình “được” nghe những lá»i bài hát nhÆ° "Có má»™t Ä‘iá»u mà anh chÆ°a bao giá» dám nói vá»›i em... Anh có má»™t sở thích kỳ lạ là ăn thịt thá»... NhÆ°ng mà anh chÆ°a có cÆ¡ há»™i bá» em vào nồi... Là tại vì anh Ä‘ã lỡ yêu em mất rồi... (Thá» con chiên bánh)”. Kinh khủng hÆ¡n thì có “Con trai bây giá» í hả? 100 đứa thì 99 đứa không Ä‘àng hoàng, còn 1 đứa Ä‘àng hoàng là gay, à ha" (Con gái thá»i nay). Hay đạt tá»™t đỉnh “tệ nạn bác thằng bần” thì có “Nói nghe nè, là ngày hôm qua Ä‘ó tôi nằm mÆ¡ thấy con cầy cắn tui, chó nhá» 11 chiá»u nay nó sẽ ra, bạn hãy Ä‘ánh bao lô 11 Ä‘i, ôi thôi rồi 11 ra ngay chóc”...(Kiếp Ä‘ánh Ä‘á»).
Xét cho cùng, mục tiêu trÆ°á»›c hết của âm nhạc là phục vụ ngÆ°á»i nghe nhÆ° má»™t món ăn tinh thần lành mạnh. Mục tiêu cao hÆ¡n nữa là hÆ°á»›ng thính giả đến má»™t cuá»™c sống tích cá»±c, lạc quan yêu Ä‘á»i. Tháºt váºy, nhiá»u ca khúc thá»i chiến nhÆ° “Tiểu Ä‘oàn 307”, “Anh Ba HÆ°ng”, “Cô gái Sài Gòn Ä‘i tải đạn” tuy có ca từ hết sức má»™c mạc, giản dị nhÆ°ng lại có má»™t sức mạnh vô hình giúp cho ngÆ°á»i nghe hứng khởi tinh thần và vượt qua được má»i khó khăn, thá» thách trên Ä‘Æ°á»ng tranh đấu. Chính vì thế, những ca khúc này Ä‘ã vượt thá»i gian và sống mãi trong lòng ngÆ°á»i nghe.
Lá»i giải cho chất lượng ca từ hiện nay
Nếu chỉ quy kết má»™t chiá»u cho chất lượng lá»i bài hát xuống dốc không phanh nhÆ° hiện nay thì cÅ©ng sẽ là không công bằng. Bởi má»™t lẽ, âm nhạc, kịch nghệ hay phim ảnh Ä‘á»u ít nhiá»u phản ánh Ä‘á»i sống thá»±c của xã há»™i ngày nay - thá»i đại mà công nghệ phát triển nhÆ° vÅ© bão. Và nghệ thuáºt nói chung cÅ©ng nhÆ° âm nhạc nói riêng thá»i nào cÅ©ng luôn Ä‘óng vai trò truyá»n cảm hứng cho ngÆ°á»i cảm nháºn luôn hÆ°á»›ng đến má»™t cuá»™c sống tích cá»±c cho dù tác phẩm Ä‘ó được thể hiện dÆ°á»›i bất kỳ hình thức và ná»™i dung nào.
Những ca khúc vá»›i ca từ ngô nghê, há»i hợt ra Ä‘á»i trong thá»i gian vừa qua có thể là má»™t sá»± báo Ä‘á»™ng cho tình trạng ăn xổi ở thì của các nhạc sỹ trẻ. Tuy nhiên sẽ là không công bằng nếu ta Ä‘ánh đồng tất cả các bài hát hiện nay là dá»… dãi và sáo rá»—ng. Äáng mừng là ngày nay vẫn có rất nhiá»u những ca khúc có những ca từ và giai Ä‘iệu đẹp nhÆ° “Vào hạ”, “Tháng TÆ° vá»”, “Äón ngày đẹp tÆ°Æ¡i”, “Äánh thức tầm xuân”, hay má»›i Ä‘ây nhất có “Mở ngày hứng khởi”. Các ca khúc này có thể Ä‘á» cáºp đến nhiá»u khía cạnh khác nhau trong cuá»™c sống nhÆ°ng Ä‘á»u có mẫu số chung là ca từ trong sáng, tháºm chí giản dị nhÆ°ng vẫn dá»… dàng ngá»± trị trong tâm hồn ngÆ°á»i thưởng thức má»™t cách tá»± nhiên nhất. Chẳng cần dùng đến những biện pháp chÆ¡i chữ hoa mỹ, giai Ä‘iệu của “…Nhiá»u Æ°á»›c mÆ¡ cho ta bao hăng say. Không lo âu khi ta có niá»m tin. Mình cùng nhau Ä‘i đến chân trá»i” (Mở ngày hứng khởi) vẫn nhẹ nhàng Ä‘i vào lòng ngÆ°á»i.
Bá»™ ba PhÆ°Æ¡ng Vy, Tiến Äạt và Thái Trinh trong “Mở ngày hứng khởi”
Ca hát là má»™t hoạt Ä‘á»™ng lặp Ä‘i lặp lại liên tục. Do Ä‘ó, nếu ta luôn hát và yêu những ca khúc có ná»™i dung trong sáng, tích cá»±c thì chắc chắn bản thân mình và ngÆ°á»i xung quanh cÅ©ng Ä‘á»u vô hình bị cuốn vào má»™t lối sống tích cá»±c, lạc quan lúc nào không hay.
Yến Phương - 2Sao
-
bà i Da Nâu lá»i Ãt ý nhìu mà :)) có mý ôg nghệ sỹ suốt ngà y đầu óc trên mây má»›i hÄ©u Ä‘c nó nói giá» :D chứ ngừ thÆ°á»ng thỳ... còn lâu :P